Η ανάπτυξη της σεξουαλικότητας και η έκφρασή της είναι κάτι φυσιολογικό και τυπικό σε κάθε άνθρωπο, όπως η ανάπτυξη και η έκφραση των αισθημάτων της πείνας και της δίψας.
Η επαφή μου ως εκπαιδευτικός, με άτομα με ΔΑΔ, μου δημιούργησε απορίες σχετικά με τη σεξουαλικότητα των ατόμων αυτών, του τρόπους έκφρασης αλλά και διαχείρισής τους. Η άποψη μου, ότι εκπαίδευση δεν είναι μόνο η ενασχόληση με το γνωστικό μέρος, με ώθησε να κάνω μια μικρή έρευνα σχετικά με τις σεξουαλικές ανάγκες των παιδιών με αυτισμό, τους τρόπους διαχείρισης αλλά και τις περιπτώσεις που πρέπει να παρεμβαίνει ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός.
Τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού είναι ασεξουαλικά ή τείνουν στην ομοφυλοφιλία?
Τα άτομα με αυτισμό ωριμάζουν σωματικά και σεξουαλικά, την ίδια ακριβώς περίοδο με παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Οι τομείς που επηρεάζει ο αυτισμός, όπως αυτός την κοινωνικοποίησης, δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με αυτόν της σεξουαλικότητας. Αρκεί βέβαια να τονίσουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, εξαιρετικά χαμηλής λειτουργικότητας, ενδεχομένως να μην υπάρχουν σεξουαλικές ανάγκες.
Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίσει να δέχεται το παιδί σεξουαλική διαπαιδαγώγηση?
Η πρώιμη διαπαιδαγώγηση, είτε σε ένα, τυπικής ανάπτυξης, παιδί, είτε σε ένα παιδί, που βρίσκεται στο φάσμα, σχετικά με τη σεξουαλική έκφραση, είναι καίρια, καθώς είναι αλληλένδετη με την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής του. Η γνώση και ο διαχωρισμός των μερών του σώματος σε μια γυναίκα από έναν άνδρα, γίνεται ήδη στην ηλικία των τριών, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι στην ηλικία αυτή μπορούμε να μιλήσουμε για τη σεξουαλική πράξη, καθώς ακόμη το παιδί είναι πολύ μικρό. Σε μεγαλύτερη ηλικία και ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού, μπορεί να αρχίσει η μεθοδευμένη εκπαίδευση στο θέμα αυτό. Καλό θα ήταν αυτό να συμβεί, πριν το παιδί μπει στην ηλικία της εφηβείας.
Διαφέρει η εκπαιδευση από άτομο σε άτομο?
Η σεξουαλική συμπεριφορά και οι κανόνες της διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Σε άτομα υψηλής λειτουργικότητας, μπορούμε να εμβαθύνουμε σε έννοιες, όπως η ενσυναίσθηση, η εκτίμηση και ο σεβασμός, καθώς είναι ακρογωνιαίοι λίθοι για να δημιουργηθεί στο μέλλον, μια επί ίσοις όροις σχέση με το αντίθετο φύλο, Σε άτομα χαμηλής λειτουργικότητας, μπορεί να αρκεί η επικέντρωση στους κανόνες σεξουαλικής συμπεριφοράς, σε δημόσιους ή μη, χώρους, η και η έννοια της ντροπής.
Αρκεί, πάντα, βέβαια να τονίζουμε ότι, το πρόγραμμα και η εκπαίδευση είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στο κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυσκολίες, τις ελλείψεις, τις απαιτήσεις, αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο που βρίσκεται. Οι συμπεριφορές του κάθε παιδιού, είναι αποτέλεσμα του οικογενειακού περιβάλλοντος, του σχολικού περιβάλλοντος και όλων των εξωτερικών ερεθισμάτων που δέχεται. Η αλληλεπίδραση με γονείς, αδέλφια, δασκάλους και συνομηλίκους βοηθούν στην κατανόηση πολλών θεμάτων σχετικών με τη σεξουαλικότητα. Η δυσκολία όμως πραγματοποίησης κοινωνικών επαφών, τα κάνουν να χάνουν μερικές από αυτές τις πηγές πληροφόρησης.
Οι άγραφοι κανόνες.
Το γδύσιμο σε δημόσιο χώρο, ο δημόσιος αυνανισμός, το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων όταν βρίσκονται κι άλλοι άνθρωποι μπροστά, είναι μερικές συμπεριφορές παιδιών που έχουν παρατηρηθεί από τους γονείς τους, κατά την περίοδο της εφηβείας. Αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να παρατηρηθούν,είτε σε παιδιά τυπικής ανάπτυξης είτε σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Η διαφορά είναι ότι τα άτομα που βρίσκονται στην πρώτη κατηγορία, είναι σε θέση να αντιληφθούν άγραφους κανόνες, καθώς και μη λεκτικά μηνύματα, όπως χειρονομίες ή εκφράσεις προσώπου. Τα άτομα της δεύτερης κατηγορίας, λόγω της δυσκολίας κατανόησης των κανόνων αυτών, αλλά και της παρατήρησης του κόσμου γύρω τους, είναι πιο εύκολο να σταματήσουν τέτοιες συμπεριφορές. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα άτομα με αυτισμό, επιβάλλεται να είναι εξατομικευμένη και μεθοδευμένη.
Η αυτοικανοποίηση είναι φυσιολογική?
Η σεξουαλική αυτοικανοποίηση αποτελεί μια υγιή συμπεριφορά εκτόνωσης και σεξουαλικής έκφρασης όλων των ατόμων, χωρίς διακρίσεις. Στα άτομα με αυτισμό, ο αυνανισμός είναι, ίσως η πιο κατάλληλη εκτόνωση της σεξουαλικής ορμής . Εδώ, όμως, είναι σημαντικό να θέσουμε κάποιες προυποθέσεις, όπως ο τόπος που λαμβάνει χώρο να είναι κοινωνικά αποδεκτός, καθώς και ο τρόπος που ενεργεί το παιδί να είναι ασφαλής. Η αυτοικανοποίηση είναι μια πολύ συχνή συμπεριφορά στα άτομα με αυτισμό, εξαιτίας της έλλειψης έκφρασης συναισθημάτων και δημιουργίας σχέσεων με το άλλο φύλο, καθώς και ο συχνός ερεθισμός των ερωτογενών του ζώνων.
Σε ποιες περιπτώσεις, πρέπει να διακοπεί η συμπεριφορά αυτή?
Όπως ανέφερα και παραπάνω, η έλλειψη κατανόησης άγραφων κανόνων, μπορει να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες και μη αποδεκτές συμπεριφορές, όπως ο αυνανισμός σε δημόσιο χώρο. Σε αυτή την περίπτωση, προτείνεται η ήρεμη διακοπή και με τον κατάλληλο τρόπο να δώσουμε στο άτομο, το χρόνο που χρειάζεται να κατανοήσει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι πρέπουσα. Στη συνέχεια, αναθέτουμε στο άτομο, δραστηριότητα που απαιτεί τη χρήση και των δύο χεριών, καθώς και νοητική συγκέντρωση.
Η σεξουαλικότητα και η έκφρασή της είναι ένας τομέας πολύ σημαντικός, ιδιαίτερα σε άτομα που δεν δύνανται να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες σχέσεις με το άλλο φύλο. Δεδομένου, ότι στα σχολεία δεν υπάρχει μάθημα το οποίο να διδάσκεται στα παιδιά, προτείνεται ο κάθε εκπαιδευτικός, εξατομικευμένα και σε συνεργασία με τους γονείς, να κάνει το καλύτερο δυνατό έτσι ώστε, το άτομο με αυτισμό να κατανοεί την έννοιά της, αλλά και να την εκφράζει με τρόπο, που να μην ντρέπεται γι' αυτό.
Η επαφή μου ως εκπαιδευτικός, με άτομα με ΔΑΔ, μου δημιούργησε απορίες σχετικά με τη σεξουαλικότητα των ατόμων αυτών, του τρόπους έκφρασης αλλά και διαχείρισής τους. Η άποψη μου, ότι εκπαίδευση δεν είναι μόνο η ενασχόληση με το γνωστικό μέρος, με ώθησε να κάνω μια μικρή έρευνα σχετικά με τις σεξουαλικές ανάγκες των παιδιών με αυτισμό, τους τρόπους διαχείρισης αλλά και τις περιπτώσεις που πρέπει να παρεμβαίνει ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός.
Τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού είναι ασεξουαλικά ή τείνουν στην ομοφυλοφιλία?
Τα άτομα με αυτισμό ωριμάζουν σωματικά και σεξουαλικά, την ίδια ακριβώς περίοδο με παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Οι τομείς που επηρεάζει ο αυτισμός, όπως αυτός την κοινωνικοποίησης, δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με αυτόν της σεξουαλικότητας. Αρκεί βέβαια να τονίσουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις, εξαιρετικά χαμηλής λειτουργικότητας, ενδεχομένως να μην υπάρχουν σεξουαλικές ανάγκες.
Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίσει να δέχεται το παιδί σεξουαλική διαπαιδαγώγηση?
Η πρώιμη διαπαιδαγώγηση, είτε σε ένα, τυπικής ανάπτυξης, παιδί, είτε σε ένα παιδί, που βρίσκεται στο φάσμα, σχετικά με τη σεξουαλική έκφραση, είναι καίρια, καθώς είναι αλληλένδετη με την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής του. Η γνώση και ο διαχωρισμός των μερών του σώματος σε μια γυναίκα από έναν άνδρα, γίνεται ήδη στην ηλικία των τριών, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι στην ηλικία αυτή μπορούμε να μιλήσουμε για τη σεξουαλική πράξη, καθώς ακόμη το παιδί είναι πολύ μικρό. Σε μεγαλύτερη ηλικία και ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού, μπορεί να αρχίσει η μεθοδευμένη εκπαίδευση στο θέμα αυτό. Καλό θα ήταν αυτό να συμβεί, πριν το παιδί μπει στην ηλικία της εφηβείας.
Διαφέρει η εκπαιδευση από άτομο σε άτομο?
Η σεξουαλική συμπεριφορά και οι κανόνες της διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Σε άτομα υψηλής λειτουργικότητας, μπορούμε να εμβαθύνουμε σε έννοιες, όπως η ενσυναίσθηση, η εκτίμηση και ο σεβασμός, καθώς είναι ακρογωνιαίοι λίθοι για να δημιουργηθεί στο μέλλον, μια επί ίσοις όροις σχέση με το αντίθετο φύλο, Σε άτομα χαμηλής λειτουργικότητας, μπορεί να αρκεί η επικέντρωση στους κανόνες σεξουαλικής συμπεριφοράς, σε δημόσιους ή μη, χώρους, η και η έννοια της ντροπής.
Αρκεί, πάντα, βέβαια να τονίζουμε ότι, το πρόγραμμα και η εκπαίδευση είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στο κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυσκολίες, τις ελλείψεις, τις απαιτήσεις, αλλά και τον κοινωνικό περίγυρο που βρίσκεται. Οι συμπεριφορές του κάθε παιδιού, είναι αποτέλεσμα του οικογενειακού περιβάλλοντος, του σχολικού περιβάλλοντος και όλων των εξωτερικών ερεθισμάτων που δέχεται. Η αλληλεπίδραση με γονείς, αδέλφια, δασκάλους και συνομηλίκους βοηθούν στην κατανόηση πολλών θεμάτων σχετικών με τη σεξουαλικότητα. Η δυσκολία όμως πραγματοποίησης κοινωνικών επαφών, τα κάνουν να χάνουν μερικές από αυτές τις πηγές πληροφόρησης.
Οι άγραφοι κανόνες.
Το γδύσιμο σε δημόσιο χώρο, ο δημόσιος αυνανισμός, το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων όταν βρίσκονται κι άλλοι άνθρωποι μπροστά, είναι μερικές συμπεριφορές παιδιών που έχουν παρατηρηθεί από τους γονείς τους, κατά την περίοδο της εφηβείας. Αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να παρατηρηθούν,είτε σε παιδιά τυπικής ανάπτυξης είτε σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Η διαφορά είναι ότι τα άτομα που βρίσκονται στην πρώτη κατηγορία, είναι σε θέση να αντιληφθούν άγραφους κανόνες, καθώς και μη λεκτικά μηνύματα, όπως χειρονομίες ή εκφράσεις προσώπου. Τα άτομα της δεύτερης κατηγορίας, λόγω της δυσκολίας κατανόησης των κανόνων αυτών, αλλά και της παρατήρησης του κόσμου γύρω τους, είναι πιο εύκολο να σταματήσουν τέτοιες συμπεριφορές. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα άτομα με αυτισμό, επιβάλλεται να είναι εξατομικευμένη και μεθοδευμένη.
Η αυτοικανοποίηση είναι φυσιολογική?
Η σεξουαλική αυτοικανοποίηση αποτελεί μια υγιή συμπεριφορά εκτόνωσης και σεξουαλικής έκφρασης όλων των ατόμων, χωρίς διακρίσεις. Στα άτομα με αυτισμό, ο αυνανισμός είναι, ίσως η πιο κατάλληλη εκτόνωση της σεξουαλικής ορμής . Εδώ, όμως, είναι σημαντικό να θέσουμε κάποιες προυποθέσεις, όπως ο τόπος που λαμβάνει χώρο να είναι κοινωνικά αποδεκτός, καθώς και ο τρόπος που ενεργεί το παιδί να είναι ασφαλής. Η αυτοικανοποίηση είναι μια πολύ συχνή συμπεριφορά στα άτομα με αυτισμό, εξαιτίας της έλλειψης έκφρασης συναισθημάτων και δημιουργίας σχέσεων με το άλλο φύλο, καθώς και ο συχνός ερεθισμός των ερωτογενών του ζώνων.
Σε ποιες περιπτώσεις, πρέπει να διακοπεί η συμπεριφορά αυτή?
Όπως ανέφερα και παραπάνω, η έλλειψη κατανόησης άγραφων κανόνων, μπορει να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες και μη αποδεκτές συμπεριφορές, όπως ο αυνανισμός σε δημόσιο χώρο. Σε αυτή την περίπτωση, προτείνεται η ήρεμη διακοπή και με τον κατάλληλο τρόπο να δώσουμε στο άτομο, το χρόνο που χρειάζεται να κατανοήσει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι πρέπουσα. Στη συνέχεια, αναθέτουμε στο άτομο, δραστηριότητα που απαιτεί τη χρήση και των δύο χεριών, καθώς και νοητική συγκέντρωση.
Η σεξουαλικότητα και η έκφρασή της είναι ένας τομέας πολύ σημαντικός, ιδιαίτερα σε άτομα που δεν δύνανται να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες σχέσεις με το άλλο φύλο. Δεδομένου, ότι στα σχολεία δεν υπάρχει μάθημα το οποίο να διδάσκεται στα παιδιά, προτείνεται ο κάθε εκπαιδευτικός, εξατομικευμένα και σε συνεργασία με τους γονείς, να κάνει το καλύτερο δυνατό έτσι ώστε, το άτομο με αυτισμό να κατανοεί την έννοιά της, αλλά και να την εκφράζει με τρόπο, που να μην ντρέπεται γι' αυτό.
